دسته: معماری معماری پایدار ارزشهای زیبا شناختی و محیط ساخته شده واژۀ زیبایی شناسی را در سال 1750 ا لكساندر بلوم گارتن برای بیان مفهوم سلیقه در هنر های زیبا ابداع كرد اگر چه این واژه به مفاهیم مربوط به ادراك ربط دارد ، بلوم گارتن از آن در ادراك زیبایی شعر ، نقاشی و مجسمه سازی استفاده كرد امروزه این وا ژه هم در بحث هایی محتوایی و هم در
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
معماری پایدار
معماری پایدار
ارزشهای زیبا شناختی و محیط ساخته شده
واژۀ زیبایی شناسی را در سال 1750 ا لكساندر بلوم گارتن برای بیان مفهوم سلیقه در هنر های زیبا ابداع كرد . اگر چه این واژه به مفاهیم مربوط به ادراك ربط دارد ، بلوم گارتن از آن در ادراك زیبایی شعر ، نقاشی و مجسمه سازی استفاده كرد . امروزه این وا ژه هم در بحث هایی محتوایی و هم در جنبه هایی رویه ای چون ساختمان و طراحی اثاث ، وسایل خانه و غیره به كار می رود.
از قرن ها پیش به موازات پر داختن به زیبایی شنا سی در مباحث فلاسفه ، هنر مندان و معماران ، جستجو برای تدوین علم اثباتی زیبا یی شناسی نیز جریان داشته است . طی صد سال گذشته ، رشتۀ زیبایی شناسی تجربی رشد زیادی كرده است . در این سالها در مورد زیبا یی شناسی نوشته هایی از فلا سفه ، روانشناسان و هنر مندان و حتی افراد حرفه ای كه با طراحی محیط سر و كار دارند به جای مانده است . هدف این افراد درك مو جبات لذت و چرایی آن بوده است. این جستجو مسیر های مختلفی را طی كرده است .
درك كامل مفهوم زیبا شناسی مشكل است ، ولی فهم ا ولیه عوا مل موثر در ادراك خوش آیند بودن محیط امكان پذیر است . نقش این عوامل پیچیده تر از (( سو د مند ی )) یا (( نتایج ابزاری )) فهم محیط است . نقش فیلسوفان نظری و زیبایی شناسان تجربی در فصل هفدهم كتاب مورد بحث قرار گرفته است . بحث این فصل این است كه تقسیم بندی جورج سانتایانا از زیبایی شناسی تحت عنوان زیبایی شناسی حسی ، فرمی و نما دین هنوز معتبر است .
در مورد زیبایی شناسی حسی دانش كمی وجود دارد . تحلیل ها ی موجود به شدت ذهنی و درو نی اند . تنها كسانی كه به این موضوع علاقه نشان می د هند طراحان محیط یا رفتار شناسان هستند . طراحی محیط به طور سنتی با زیبایی شناسی فرمی و نمادین سر و كار داشته است ، به همین دلیل به آن دو مورد در این كتاب بیشتر پر داخته شده است . این تو جه ، به معنای این نیست كه اهمیت زیبایی شناسی حسی كمتر است ، بلكه تنها نشان دهنده عدم وجود دانش كافی در مورد آن می باشد .
موضوع زیبایی شناسی فرمی ارزشهای اشكال و سازه های محیط است . این توجه به فرم اشكال ،نوعی تجمل گرایی ادراكی است . این كه احساس لذت از درك بعضی از الگوها ،تناسبات و اشكال مبنای زیست شناختی دارد یا نه ، از مباحث زیبایی شناختی فرمی است . اگر این درك به جای مبنی زیست شناختی ،بر اساس منطق فكری خود آگاه و آزمون های الگو های محیط به دست آید ، قرار دادن نیاز های شناختی در بالا ترین سطح مدل سلسله مراتب نیاز ها ی انسانی مازلو ، منطقی است .
در قرن بیستم میلادی مبانی اثباتی زیبایی شنا سی فرمی پیشرفت زیادی داشته ولی به رو شنی تد وین نشده است . اساس این پیشرفت نظریه گشتالت ادراك بوده است . نظریه های جدیدتر ادراك ،از یك سو با نظریه گشتالت در چالش بو ده اند و از سوی دیگر به غنای بیشتر آن كمك كرده اند .
زیبایی شناسی نمادین با معانی داعی كننده و لذت بخش محیط سر و كار دارد . این موضوع در سالهای اخیر مورد توجه رفتار شناسان قرار گرفته است . در اعتبار تحقیقات انجام شده در این حوزه ابهاماتی وجود دارد . با این حال معرفی ز مینه های اصلی پژوهش و تبیین نقش آنها در تدوین نظریه طراحی محیط امكان پذیر است .
بعضی از پژوهشگران معتقدند كه ، بر خلاف طراحان حرفه ای كه به زیبایی شناسی فرمی توجه بیشتری دارند ، مردم محیط را به خاطر نماد ها و قابلیت تأمین فعالیت ها تحسین می كنند . بعضی از زیبایی شناسان در ضرورت مبحثی تحت عنوان زیبایی شناسی فرمی تردید دارند . در این مورد ، ممكن است طراحان ، زبانی را ابداع كرده باشند كه فقط طراحان دیگر و متخصصی آن را درك كنند . زیبایی شناسی نمادین با لذتی كه از پیشینه ذهنی مردمی و یا ذهنیتی كه از پیكره بندی و ویژگیهای محیط ساخته شده ایجاد می شود سر و كار دارد .
نظریه زیبایی شناسی
طراحان داخلی ، معماران محیط و منظر و طراحان شهری در طول زمان زمینه تجربیات زیبا شناختی را برای دیگران فراهم می آورند . یكی از مواردی كه در طراحی امروز نیاز به موضع گیری دارد ، این است كه این (( دیگران )) چه كسانی باید با شند . هم طراحان حرفه ای و هم افراد غیر حرفه ای معتقدند كه ، طرا حان برای كسب جایگاه و موقعیت مناسب در میان همكارا نشان طراحی می كنند . باید به این نكته توجه داشت كه علاوه بر حفظ این جایگاه حرفه ای ، هدف دیگر طراحی آفرینش اثر زیبا یا خشایند است . این كه چه چیز در محیط های ساخته شده و طبیعی زیبا به نظر می رسد همیشه بحث بر انگیز بوده است ، ولی نه به شكلی كه راسكین بیان كرده است :
این وظیفه زیبایی شناسی است كه به شما نشان می دهد ( اگر قبلاً نمی دانستید ) كه مزه و رنگ یك هلو زیبا و دل پذیر است ؛ و ثابت كند( اگر اثبات پذیر باشد و شما كنجكاوی دا نستن آن را داشته باشید) كه چرا این گونه است .
با این حال هنوز این تعریف از تعاریف خوب زیبایی شناسی باقی مانده است . یكی از انگیزه های مطا لعه زیبایی شناسی نسبی بودن ترجیحات و سلیقه های انسان است . همان گونه كه مزه و رنگ هلو مورد علاقه همه نیست ، در مورد بناهای ساخته شده نیز سلیقه های متفاوتی وجود دارد.
موضوع علم زیبایی شناسی تشخیص و درك عواملی است كه در ادراك یك شیء یا یك فر آیند تجربی زیبا یا حد اقل خوش آ یند نقش دارند و درك توانایی انسان برای ابداع جلوه هایی است كه از نظر زیبایی شناسی خو شا یند به حساب می آیند . برای مطالعه زیبایی شناسی دو رو یكرد كلی وجود دارد : موضوع رویكرد ا ول مطا لعه فر آیند ها ی اد راك ، شناخت و شكل گیری نگرش ؛ و موضوع رویكرد دوم مطا لعه فلسفه زیبا یی شناسی و فر آیند های مربوط به خلاقیت است . رویكرد اول شخصیت و ویژگی روان شناختی دارد و رو یكرد دوم متا فیزیكی و روانكاوانه است . رویكرد اول در حوزه نظریه های ا ثباتی و رویكرد دوم در محدوده نظریه های هنجا ری و ارزشی طراحان و هنر مندان قرار می گیرد . در جوا مع غربی ، از زمان رنسانس ، پژ و هشگرا ن و نویسندگان زیادی بین عناصر هنری و غیر هنر ی محیط ، یعنی بین معماری و ساختمان ، تمایز قائل شده اند . در مطالعۀ اشیاء و آثار هنری ، انسان مشا هده گر و متفكر است ، در حالی كه در مطالعۀ كلیت محیط ، فرد مطالعه كننده جز ئی از زندگی روز مرۀ محیط كالبدی است . مردم سازه ساختمانها ، مناظر و ننقاشی ها را مشاهده و تحلیل می كنند . این ویژگی مشاهده و تحلیل در تمام اشخاص وجود ندارد . چنین عمومیتی در فر هنگهای غربی نیز نه در قبل و نه در حال حاضر وجود نداشته است . در جوامع دیگر نیز تولید آثار هنری همواره وجود داشته ، ولی در اینكه چه آثار و دست ساخته هایی هنر به حساب آیند ، اختلاف نظر وجود دارد .
از یك سو گوستاو فخنر مطالعۀ روان شناختی زیبایی شناسی را در سال 1876 آغا ز كرد ، و از سوی دیگر افرا دی چون را سكین معتقد بودند كه ارزشهای زیبایی شناسی نمی تواند مو ضوع مطالعه علمی باشد . در گذشته هر دو نگرش به دلیل محدود بودن تحقیقات زیبایی شناسی تا حدودی معتبر بوده است . اگر چه تحقیقات انجام شده در قرن گذشته میلادی ماهیت زیبایی شناسی محیط را تبیین نكرده ، ولی زمینۀ مناسبی را برای توسعۀ نظریۀ طرا حی محیط فراهم آورده است .
در مطالعۀ روان شناختی زیبایی شناسی ، به جای مطالعه از كل به جزء رسیدن از مشاهده به تعمیم ، هدف مطالعه است . در عین حال شاخه ای از فلسفه و رو ا ن شناسی كه تحت عنوا ن زیبایی شنا سی نظری شناخته می شو د ، هنوز می تواند مبانی مفیدی را برای مطالعۀ محیط ساخته شده فراهم آورد.
زیبایی شناسی نظری
زیبایی شناسی نظری ، مانند تحقیقات روان شناختی اولیه ، بر تحلیل درونی و باور های شخصی از مفهوم زیبایی و خوشایند بودن محیط استوار است . چنین تحلیل هایی تحت عنوان هر منو تیك ، پد ید ار شناسی ، وجودی و سیاسی كه همگی فلسفی اند ، انجام شده اند . اغلب این مطا لعات با رویكرد های علمی و شبه علمی روا نكاوی و روان شناسی قابل مقا یسه اند . هر منو تیك محیط را به عنوان یك متن تفسیر می كند . پدیدار شناسی معانی زیا دی دارد ؛ د ر مطالعۀ زیبایی شناسی به بینش شهودی در شناخت متقابل فرد و محیط گفته می شود . رویكرد وجودی به عمل خلاق و محصول هنری به وجود آمده می پردازد. رویكرد سیاسی ،به ویژه ماركسیزم ، هنر را محصول و جلوۀ ستیز طبقاتی و رویكرد روانكاوانه هنر را موجب پالایش روان می داند . هر كدا م ا ز این رویكرد ها به سهم خود به شناخت هنر كمك می كند ، ولی به تجربۀ مردم در محیط توجه ندارند . تنها گروهی از پژو هشگران كه مدل های ماهیت تجربۀ زیبا شناختی را بر مبنای نظریه های روان شناختی و تحلیل درو نی تد وین كرده اند ، به تحول نظریۀ طراحی محیط كمك كرده اند . این مد ل ها كه چار چوب مفیدی را برای نقد معماری فراهم می آورند ، قابل آزمون نیز هستند.
استفن پپر در این مورد چهار مكتب ماشینی گرا ، زمینه گرا ،ارگانیزم گرا و فرم گرا را معرفی كرده است . نظریه های جرج سانتا یانا ، جان دوی ، برنارد بو سانكو ئت و رود لف آرنهایم مثالهایی از مكاتب فوق هستند . سه نفر اول عقاید خود را بر اساس مكاتب تجربه گرای نظریۀ ادراك تد وین كرده اند ، در حا لی كه آرنهایم روان شناسی گشتا لتی است . مفاهیم جدید تر زیبایی شناسی بیشتر بر مبنای كار روان شناسان گشتالت تد وین شد ه است .
رویكرد ماشینی گرای نظریۀ زیبا یی شناسی ، محصول هنری را برانگیزانندۀ حوا س انسان و تصو یر ذهنی و تدا عی حا صل از آن می داند . سانتایانا ما نند بسیاری از روان شناسان بعدی ، به لذت بخش بودن بعضی از حس ها معتقد بوده است . به نظر سانتایانا ، محیط زیبا محیطی است كه به نظاره گر آن لذت می بخشد . این نظر(( بار ارزشی مثبت )) دارد و به معنای آن است كه ارزش در ذات شی ء یا رویداد است و بخشی از ساختار آن محسوب می شود . بسیاری از عقاید سانتایانا بیا نگر حاكمیت و نفوذ نظریه های روان شناختی در شروع قرن بیستم میلادی است .
ارزشهای حسی حاصل حس ها ی لذت بخشی چون لمس ، بویش، مزه ، شنیدن و دیدن هستند . سانتایانا با موضعی تجربه گرا ، معتقد بود كه لذت حسی در عین اینكه بخشی از زیبایی است ، انگا ره های تداعی كنندۀ آن جزئی از ماهیت اشیاء است . تجربۀ حس های پایین تر ( لامسه ، بو یایی و چشایی ) ، به اندازۀ تجربۀ حس های بالاتر ( بینایی و شنوایی ) ، مقاصد شناختی انسان را تأ مین نمی كنند . بنا بر این حس های بینایی و شنوایی در شناخت ارزشهای زیبا شناختی اهمیت بیشتری دارند .
ارزشهای فرمی از نظم مواد حسی به وجود می آیند ، اساس این موضع گیری نیز نظریۀ تجربه گرای ادراك است . موضوع ارزشهای فرمی لذت بخش بودن ساختار یا ا لگوهای محصول یا فر آیند هنری مو رد نظر ا ست ( سانتایانا به مو سیقی نیز علاقه مند بود) . شناخت نظام موجود در الگوها ، از نكات مورد نظر بحث ادراك است . بعضی از این مباحث به طور مستقیم به تنا سبات و اصول نظم دهنده به ا لگو ها می پردا زد . یكی از این بحث ها را سا نتا یا نا (( سازمان معین)) نامیده است . در این بحث فرم كار كردی ابزاری دارد ، دراین مورد سانتایانا اینگونه اظهار نظر كرده است :
(( هر سا ز مان ... با تقا ضا های عملی شكل می گیر د . بعضی از فرم ها ی ساختمانی را استفادۀ آن تعیین می كند ، ویژگیهای مكانیكی مصالح ، ضرورت سر پناه ، دسترسی به نو ر ، ا قتصادی بودن و آسایش از عوامل دیكته كنندۀ تركیب ساختمان هستند)) .
ساز مان معین همان مفهوم (( فرم از عملكرد تبعیت می كند)) سو لیوان است . سو لیوان از معاصرین سانتایانا بود .
جهت دریافت فایل کامل لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 2,900 تومان
برچسب ها : معماری پایدار , Sustainable Architecture , ژوهش , مقاله , جزوه , تحقیق , دانلود پروژه , دانلود پژوهش , دانلود مقاله , دانلود جزوه , دانلود تحقیق , معماری , ارزشهای زیبا شناختی و محیط ساخته شده , زیبایی شناسی